Phân loài Báo hoa mai

Một con báo hoa mai đang chạy

Kể từ khi Carl Linnaeus xuất bản mô tả của ông về một con báo trong tác phẩm Systema Naturae năm 1758, có đến 27 phân loài báo được các nhà tự nhiên học mô tả sau đó từ năm 1794 đến năm 1956. Từ năm 1996, theo phân tích ADN ty thể được thực hiện vào thập kỷ 1990, chỉ có tám phân loài được xem là hợp lệ.[3] Sau đó phân tích chỉ ra một phân loài hợp lệ thứ chín, báo Ả Rập. Do hạn chế lấy mẫu báo châu Phi, con số này có thể đánh giá không đúng mức.[4]

Trước khi có những thay đổi do con người tạo ra trong mấy trăm năm trở lại đây, báo hoa mai đã từng là loài mèo phân bổ rộng nhất, hơn cả mèo nhà: Chúng được tìm thấy ở mọi nơi thuộc châu Phi (ngoại trừ sa mạc Sahara), cũng như ở Tiểu Á và Trung Đông, Ấn Độ, Pakistan, Trung Quốc, Xibia, phần lớn đất liền của khu vực Đông Nam Á, các đảo Java, Zanzibar và Sri Lanka. Chín phân loài được IUCN thừa nhận là:[4][5].Báo hoa mai là một điều ngạc nhiên trong số các thú ăn thịt loại to. Ước tính có khoảng 50.000 báo hoa mai ở khu vực hạ Sahara của châu Phi. Vì khả năng ngụy trang và thói quen lén lút của chúng, chúng có thể đến rất gần với các khu định cư của con người mà không bị phát hiện. Tuy nhiên sự phá hủy môi trường sống và việc săn trộm đã làm cho một vài nòi báo hoa mai đứng trước nguy cơ diệt chủng, ví dụ, báo hoa mai Amur, báo hoa mai Anatolia, báo hoa mai Barbary, báo hoa mai Hoa Bắc hay báo hoa mai nam Ả Rập.

Phân loài báo
Phân loài	Mô tả	Hình ảnh
Báo châu Phi (P. p. pardus)	Sống tại châu Phi hạ Sahara. Đây là phân loài báo trải rộng nhất. Bắc Phi: tuyệt chủng tại Algérie, Ai Cập, Libya và Tunisia với quần thể đang bị diệt vong tại Maroc Tây Phi: Bénin, Burkina Faso, Ghana, Guinea, Guinea-Bissau, Ivory Coast, Mali, Mauritanie, Niger, Nigeria, Sénégal, Togo Đông Phi: Burundi, Djibouti, Eritrea, Ethiopia, Kenya, Tanzania, Somalia, Nam Sudan, Sudan, Rwanda, Uganda Trung Phi: Cameroon, Cộng hòa Trung Phi, Chad, cộng hòa dân chủ Congo, Gabon, cộng hòa Congo, Nam Phi: Angola, Botswana, Malawi, Mozambique, Namibia, Nam Phi, Swaziland, Tanzania, Zambia và Zimbabwe
Báo Ấn Độ (P. p. fusca)	loài bản địa tại tiểu lục địa Ấn Độ. Trải rộng tại Ấn Độ, Nepal, Bangladesh và Bhutan. Nam Á: Bangladesh, Bhutan, Ấn Độ, Nepal và Pakistan; tuyệt chủng tại Trung Quốc
Báo Ả Rập (P. p. nimr), còn gọi là báo Erythrean	loài bản địa tại bán đảo Ả Rập. Sinh sống tại khu vực khô cằn ở Ả Rập Xê Út, Israel, Jordan và UAE. Đây là phân loài báo nhỏ nhất. Tây Á: Israel, Kuwait, Liban, Jordan, Oman, Ả Rập Xê Út, Syria, UAE, Yemen; tuyệt chủng tại bán đảo Sinai thuộc Ai Cập
Báo Ba Tư (P. p. saxicolor), còn gọi là báo Trung Á hay báo Caucasia	Sinh sống tại Kavkaz, Turkmenistan, Afghanistan và phía bắc Iran.[5] Đây là phân loài báo lớn nhất. Tây Á: Armenia, Azerbaijan, Iran, Iraq, Gruzia, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ Trung Á: Turkmenistan và Uzbekistan Nam Á: Afghanistan và Pakistan
Báo Hoa Bắc (P. p. japonensis), cũng gọi đơn giản là báo Trung Quốc	chỉ bản địa tại miền trung và miền bắc Trung Quốc. Là một trong những phân loài báo kích thước vừa. Đông Á: Trung Quốc
Báo Amur (P. p. orientalis), còn gọi là báo viễn đông hay báo Siberia	ngày nay chỉ tìm được ở khu vực lạnh giá viễn Đông Nga và Đông bắc Trung Quốc. Đây là phân loài báo cực kỳ nguy cấp nhất, và một trong những loài động vật nguy cấp trên thế giới. Hiện đã tuyệt chủng tại Bán đảo Triều Tiên.. Bắc Á: Trung Quốc và Siberia; tuyệt chủng tại Triều Tiên và Hàn Quốc
Báo Đông Dương (P. p. delacouri), còn gọi là báo Hoa Nam	Trải rộng tại lục địa Đông Nam Á và Hoa Nam. Đông Nam Á: Trung Quốc, Campuchia, Lào, Malaysia, Myanmar, Thái Lan, Việt Nam
Báo Java (P. p. melas)	Phân loài chỉ sống ở Indonesia. Tìm được trên đảo Java của Indonesia.. Đây là một trong những phân loài báo cực kỳ nguy cấp nhất. Đông Nam Á: Indonesia
Báo Sri Lanka (P. p. kotiya)	chỉ tìm được tại Sri Lanka. Nam Á: Sri Lanka

Một phân tích hình thái đặc tính hộp sọ báo đưa đến hai phân loài hợp lệ thêm:[5]

Báo Anatolia (P. p. tulliana) (Valenciennes, 1856) sinh sống tại miền tây Thổ Nhĩ Kỳ
Báo Balochistan (P. p. sindica) (Pocock, 1930) sống ở Pakistan, cũng có thể rải rác nhiều nơi tại Afghanistan và Iran

Quần thể báo châu Phi dưới đây từng được xem là phân loài cho đến năm 1996:[3][4]

Báo Barbary (P. p. panthera) (Schreber, 1777)
Báo Sinai (P. p. jarvasi) (Pocock, 1932)
Báo Zanzibar (P. p. adersi) (Pocock, 1932)

Phân loài báo nhỏ nhất là báo Ả Rập. Con cái trưởng thành nặng ít nhất 18 kg (40 lb).[6] Phân loài lớn, trong đó con đực nặng đến 91 kg (201 lb), là báo Sri Lanka và báo Ba Tư. Khu vực sinh sống của phân loài báo lớn thiếu vắng hổ và sư tử, báo hoa ở phía trên cùng của chuỗi thức ăn không hạn chế cạnh tranh từ con mồi lớn.[7]